Ustalanie prawa do świadczenia urlopowego

Świadczenie urlopowe nie jest wypłacane powszechnie. Tylko pracodawcy spoza sfery budżetowej zatrudniający mniej niż 20 pracowników mogą wypłacać to świadczenie. Nie jest przy tym wymagane przedkładanie przez pracowników jakichkolwiek faktur za wczasy bądź wycieczkę. Konieczne jest jednak spełnienie przez nich warunku wykorzystywania urlopu w wymiarze kolejnych 14 dni kalendarzowych.

Kto może wypłacać świadczenie urlopowe?

Na mocy art. 3 ust. 3 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (dalej Funduszu) pracodawcy niebędący jednostkami budżetowymi ani samorządowymi zakładami budżetowymi, zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, mogą tworzyć Fundusz albo wypłacać raz w roku świadczenie urlopowe. Wypłata świadczenia urlopowego u takich pracodawców ma charakter dobrowolny. Przepisy powołanej ustawy nie nakładają bowiem na nich takiego obowiązku, a tylko dopuszczają taką możliwość. Przy czym w razie rezygnacji przez takich pracodawców z tworzenia Funduszu lub wypłacania świadczenia urlopowego konieczne jest poinformowanie pracowników o tej decyzji. Wspomniany pracodawca może przy tym zdecydować zarówno o nietworzeniu Funduszu, jak i o niewypłacaniu świadczenia urlopowego albo zrezygnować tylko z jednej z wymienionych form wsparcia socjalnego pracowników.

Z wypłacania świadczenia urlopowego nie mogą się jednak zwolnić pracodawcy zatrudniający pracowników, dla których wypłata tego świadczenia wynika wprost z przepisów odrębnych. Do takiej grupy osób zaliczeni są nauczyciele zatrudnieni na podstawie Karty Nauczyciela.

Warunki wypłaty świadczenia

W przypadku gdy pracodawca nie zrezygnował z obowiązku wypłaty świadczenia urlopowego jest zobowiązany je wypłacać. Wysokość świadczenia urlopowego nie może przekroczyć wysokości odpisu podstawowego dokonywanego na Fundusz, odpowiedniego do rodzaju zatrudnienia pracownika. Dla pracowników zatrudnionych w normalnych warunkach oraz pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze - w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych - świadczenie to ustala się proporcjonalnie do wymiaru ich czasu pracy (przykład 1). Proporcjonalnemu zmniejszeniu do czasu pracy nie ulega jedynie świadczenie urlopowe wypłacane pracownikom młodocianym.

Wysokość świadczenia urlopowego może być obniżona poniżej wysokości odpisu na Fundusz na podstawie regulacji wewnątrzzakładowych.

Świadczenie urlopowe przysługuje raz w roku każdemu pracownikowi korzystającemu z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych. Wskazana liczba 14 dni może obejmować nie tylko dni urlopu wypoczynkowego, ale także dni wolne od pracy z tytułu rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, a także niedziele i święta (przykład 2).

Wypłaty świadczenia urlopowego pracodawca dokonuje nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu przez pracownika. Przy wypłacie tego świadczenia nie jest istotne w jakiej sytuacji rodzinnej i materialnej znajduje się pracownik. Nie ma bowiem do niego zastosowania zasada kryterium socjalnego określona w ustawie o ZFŚS, gdyż nie jest to świadczenie wypłacane z Funduszu. W związku z tym otrzymanie świadczenia urlopowego nie wymaga przedłożenia żadnego zaświadczenia o dochodach. Nie jest też potrzebny wniosek o jego wypłatę, przysługuje ono bowiem z mocy samego prawa.

Wysokość świadczenia urlopowego w 2016 r. przy założeniu, że odpowiada ono wysokości odpisu podstawowego na ZFŚS
Dla pracownika zatrudnionego w tzw. normalnych warunkach	na pełny etat	1.093,93 zł
	na 1/2 etatu	546,97 zł
	na 1/4 etatu	273,48 zł
	na 3/4 etatu	820,45 zł
Dla pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze	na pełny etat	1.458,57 zł
	na 1/2 etatu	729,29 zł
	na 1/4 etatu	364,64 zł
	na 3/4 etatu	1.093,93 zł
Dla pracownika młodocianego w zależności od roku nauki	w I roku nauki	145,86 zł
	w II roku nauki	175,03 zł
	w III roku nauki	204,20 zł

Przykład 1

Pracownik jest zatrudniony u tego samego pracodawcy na pełny etat i na 1/4 etatu w normalnych warunkach. W okresie od 21 marca do 3 kwietnia 2016 r. będzie korzystał z wypoczynku w jednym i drugim stosunku pracy.

Pracownik spełnia wymóg 14 dni wypoczynku, dlatego pracodawca jest obowiązany wypłacić świadczenie urlopowe w wysokości 1.367,41 zł, tj. 1.093,93 zł + 273,48 zł, czyli w wysokościach proporcjonalnych do wielkości etatu. W bieżącym roku pracownik nie będzie miał już prawa do świadczenia urlopowego.

Przykład 2

W zakładzie wypłacane jest świadczenie urlopowe. Pracownik zatrudniony w podstawowej organizacji czasu pracy od poniedziałku do piątku będzie korzystał z urlopu w dniach od 18 do 31 marca 2016 r. (na 27 i 28 marca br. przypadają święta wielkanocne).

Wypoczynek pracownika obejmuje co najmniej 14 kolejnych dni (w tym 2 dni wolne od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, jedną niedzielę i 2 dni świąteczne). Dlatego przed rozpoczęciem urlopu pracodawca jest zobowiązany wypłacić mu świadczenie urlopowe.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)

Ustawa z dnia 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 111 ze zm.)