Podatek od świadczeń z ZFŚS dla emerytów

Zakłady pracy stawiają do dyspozycji bądź przekazują swoim pracownikom i emerytom różnorodne świadczenia, których źródłem finansowania jest ZFŚS. Świadczenia te, przyznawane w określonych okolicznościach lub z określonych okazji, zazwyczaj nie różnią się rodzajowo, ale korzystają z różnych zwolnień od podatku dochodowego. Limity kwotowe dla tych zwolnień ustawodawca ustalił w skali roku. Które z nich należy zastosować w odniesieniu do osoby, która przeszła na emeryturę w trakcie roku? Czy ma tu znaczenie fakt, że będzie to pracujący lub niepracujący emeryt?

Zwolnienie pracownicze

W odniesieniu do osoby posiadającej status pracownika, ustawodawca zwolnił od podatku dochodowego wartość otrzymanych przez niego, w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o ZFŚS, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków ZFŚS lub funduszy związków zawodowych. Aby wskazane świadczenia korzystały ze zwolnienia, ich łączna wysokość nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty 380 zł (art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof). Ustawodawca zastrzegł jednocześnie, że rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi.

Limit emeryta

Warunki do zastosowania zwolnienia od podatku dochodowego dla świadczeń otrzymywanych przez emerytów określono w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof. Z przepisu tego wynika, że wolne od podatku dochodowego są świadczenia otrzymywane przez emerytów lub rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy m.in. stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł.

Wobec tego dla zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczeń otrzymanych przez emerytów niezbędne jest ich otrzymanie od byłego pracodawcy lub od związku zawodowego do kwoty 2.280 zł w roku podatkowym. Przy czym, w przeciwieństwie do świadczeń pracowniczych, korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof, zwolnienie podatkowe dotyczące emerytów obejmuje wszystkie świadczenia otrzymywane przez nich bez względu na źródło ich finansowania. Co jednak istotne, skorzystanie z obu świadczeń w pełnej wysokości nie jest uzależnione od posiadania określonego statusu (pracownik, emeryt) przez cały rok.

Gdy wartość świadczeń otrzymanych przez emeryta przekroczy w roku podatkowym wskazany limit, były pracodawca od nadwyżki jest zobowiązany pobrać 10% zryczałtowany podatek dochodowy (art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdof). Jeżeli przedmiotem świadczenia nie są pieniądze, wówczas emeryt jest obowiązany wpłacić płatnikowi kwotę należnego ryczałtu przed wydaniem świadczenia (art. 41 ust. 7 pkt 2 ustawy o pdof).

Należy jednak podkreślić, że gdy emeryt uzyska omawiane świadczenia od podmiotu innego niż wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof, np. od jednostki organizacyjnej samorządu zawodowego, świadczenia te nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku. Ich wartość należy zakwalifikować jako przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o pdof, podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej. Wówczas na podmiocie ich dokonującym nie będzie spoczywał obowiązek poboru zaliczki na podatek dochodowy. Jednak będzie on zobowiązany do sporządzenia i przekazania podatnikowi oraz właściwemu dla podatnika urzędowi skarbowemu rocznej informacji PIT-8C w terminie do końca lutego roku następującego po roku, w którym dokonał świadczenia (art. 42a ustawy o pdof).

Emeryt pracujący

Omówione zwolnienie od podatku dla świadczeń "emeryckich" nie dotyczy jednak tych emerytów, którzy po przejściu na emeryturę ponownie zatrudnili się w "swoim" zakładzie pracy. W takiej sytuacji uzyskują oni status pracowników, co powoduje, że świadczenia od pracodawcy otrzymują jako pracownicy, a nie emeryci.

Świadczenie otrzymane przez emeryta po ponownym zatrudnieniu w zakładzie, z którego odszedł na emeryturę, może korzystać ze zwolnienia od podatku, ale tego wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof, oczywiście o ile jest sfinansowane z ZFŚS lub funduszy związków zawodowych. To oznacza, że jest ono limitowane w skali roku kwotą właściwą dla pracowników, czyli 380 zł.

Należy zaznaczyć, że bez względu na to komu świadczenie z ZFŚS zostanie przekazane (tj. pracownikowi, emerytowi pracującemu czy też emerytowi - byłemu pracownikowi) nie stanowi ono podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Przykład

W lipcu 2013 r. pracownik otrzymał z ZFŚS świadczenie w postaci karnetu na basen o wartości 180 zł. Ponieważ było to pierwsze świadczenie otrzymane przez pracownika w roku podatkowym, cała jego kwota zwolniona była od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof.

W dniu 5 sierpnia 2013 r. pracownik ten przeszedł na emeryturę.

I wariant

Były pracownik do końca 2013 r. nie zatrudni się ponownie w "swoim" zakładzie pracy i już jako emeryt otrzyma w sierpniu 2013 r. od byłego zakładu pracy świadczenie z ZFŚS w postaci dofinansowania do wczasów pod gruszą w kwocie 1.700 zł. Otrzymana kwota będzie w całości zwolniona od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof.

II wariant

Ten sam pracownik, już jako emeryt, 2 września 2013 r. ponownie zatrudni się w "swoim" zakładzie pracy i dopiero w tym miesiącu otrzyma z ZFŚS dofinansowanie do wczasów pod gruszą w kwocie 1.700 zł. Świadczenie to do kwoty 200 zł, tj. 380 zł - 180 zł (świadczenie otrzymane w lipcu) korzystać będzie ze zwolnienia od podatku, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof. Natomiast kwotę 1.500 zł (1.700 zł - 200 zł) pracodawca doliczy do pozostałych przychodów ze stosunku pracy osiągniętych przez pracownika we wrześniu 2013 r. i opodatkuje.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)