Gazeta Podatkowa nr 50 (1612) z dnia 24.06.2019

Składki ZUS od świadczenia urlopowego po obniżeniu wymiaru czasu pracy

Nasz zakład pod koniec 2018 r. znacznie zmniejszył stan zatrudnienia i na 1 stycznia 2019 r. zatrudniał mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Od tego roku co prawda zrezygnowaliśmy z tworzenia ZFŚS, ale jednocześnie podjęliśmy decyzję o wypłacaniu pracownikom świadczenia urlopowego, o czym zamieściliśmy stosowny zapis w regulaminie wynagradzania. Jeden z pracowników do końca maja 2019 r. pracował na cały etat, natomiast od 1 czerwca br. - na pół etatu. Przed zmianą wymiaru czasu pracy korzystał z 2-tygodniowego urlopu, przed rozpoczęciem którego wypłaciliśmy mu świadczenie urlopowe w pełnej wysokości. Czy w takiej sytuacji zakład powinien obniżyć mu to świadczenie i od nadwyżki naliczyć składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne?

NIE. Zakład pracy nie powinien obniżać pracownikowi świadczenia urlopowego, ani też naliczać składek od jego części.

Świadczenie urlopowe, o którym mowa w art. 3 ust. 4 ustawy o ZFŚS (Dz. U. z 2018 r. poz. 1316 ze zm.), jest wypłacane przez pracodawców spoza sfery budżetowej, zatrudniających według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, którzy nie tworzą zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. W omawianym przypadku ten warunek został więc spełniony. Wypłata świadczenia urlopowego następuje raz w roku, nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego obejmującego co najmniej 14 dni kalendarzowych (czyli obejmujących zarówno dni robocze, jak również niedziele i święta).

Przepisy ustawy o ZFŚS zastrzegają, że wysokość wypłacanego pracownikom świadczenia urlopowego nie może przekroczyć wysokości odpisu podstawowego, odpowiedniego do rodzaju zatrudnienia pracownika. Ponadto w przypadku pracowników zatrudnionych w normalnych warunkach oraz wykonujących prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze, wysokość świadczenia ustala się proporcjonalnie do wymiaru ich czasu pracy. Z kolei kwota świadczenia urlopowego dla pracownika młodocianego równa jest wysokości odpisu podstawowego naliczonego procentowo w zależności od roku nauki. Przepisy ustawy o ZFŚS nie określają natomiast zasad ustalania wysokości świadczenia urlopowego w przypadku, gdy w ciągu roku zmianie ulegnie wymiar czasu pracy zatrudnionej osoby. Należałoby zatem przyjąć ten wymiar czasu pracy, który obowiązuje pracownika w dniu, w którym uzyskał prawo do świadczenia urlopowego (zgodnie z art. 3 ust. 5a ustawy o ZFŚS - w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego).

Wypłacone pracownikowi świadczenie urlopowe nie stanowi dla niego podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Dzieje się tak tylko wtedy, gdy jest wypłacane na podstawie art. 3 ust. 4 ustawy o ZFŚS. Takie zwolnienie składkowe wynika z § 2 ust. 1 pkt 21 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1949), zwanego rozporządzeniem składkowym. W konsekwencji taka wypłata nie stanowi również podstawy do naliczenia składki na ubezpieczenia zdrowotne, ani też ewentualnie składek na FP, FS i FGŚP. Zwolnienie wynikające z § 2 ust. 1 pkt 21 rozporządzenia składkowego funkcjonuje jednak tylko do pewnej wysokości. Wypłacone pracownikowi świadczenie urlopowe jest bowiem zwolnione z oskładkowania do wysokości nieprzekraczającej rocznie kwoty odpisu podstawowego określonej w ustawie o ZFŚS. Oskładkowaniu nie podlega więc świadczenie urlopowe, które zostało wypłacone pracownikowi w wysokości ustalonej odpowiednio do rodzaju zatrudnienia oraz wymiaru jego czasu pracy (patrz tabela). Jeżeli pracodawca wypłaci pracownikowi świadczenie urlopowe w kwocie wyższej, to wówczas od nadwyżki ponad kwotę określonego pułapu powinien naliczyć do ZUS składki ubezpieczeniowe.

Z pytania wynika, że pracownik nabył prawo do świadczenia urlopowego w pełnej wysokości jeszcze w czasie, kiedy był zatrudniony na pełny etat. Nie ma więc podstaw do tego, aby pracodawca obniżył wysokość tego świadczenia i od jego części naliczył pracownikowi składki ZUS.