Prawo do świadczeń urlopowych po przejęciu zakładu pracy przez pracodawcę tworzącego fundusz socjalny

Przejmiemy zakład, w którym wypłacane są świadczenia urlopowe. Natomiast u nas funkcjonuje Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, z którego pracownicy otrzymują m.in. dofinansowanie do wypoczynku, w tym tzw. wczasy pod gruszą. Czy z uwagi na to, że tamta firma objęta jest układem zbiorowym pracy, będziemy musieli wypłacać przez okres roku świadczenia urlopowe przejętym pracownikom?

W opisanej sytuacji raczej nie zajdzie potrzeba wypłacania przejętym pracownikom świadczeń urlopowych, natomiast od dnia przejęcia nabędą oni prawo do dopłat z ZFŚS na takich samych zasadach, jak załoga przejmującego.

Zgłaszana w pytaniu wątpliwość ma związek z treścią art. 241⁸ Kodeksu pracy. W § 1 przepis ten wyjaśnia, że w okresie jednego roku od dnia przejścia zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę, do pracowników stosuje się postanowienia układu, którym byli objęci przed przejściem zakładu lub jego części na nowego pracodawcę (chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej). Zastosowanie mają wówczas postanowienia układu w brzmieniu obowiązującym w dniu przejścia zakładu lub jego części.

Pracodawca może jednak stosować wobec przejętych pracowników korzystniejsze warunki niż wynikające z dotychczasowego układu. Nie znamy szczegółów przejęcia, nie można jednak wykluczyć, że dopłaty z ZFŚS funkcjonującego w przejmującym zakładzie pracy są korzystniejsze od świadczeń urlopowych wypłacanych w przejmowanej firmie.

Zgodnie z art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 288), świadczenie urlopowe wypłacane jest raz w roku każdemu pracownikowi korzystającemu w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.

Natomiast środki ZFŚS służą do finansowania działalności socjalnej, której zakres jest znacznie szerszy. Ustawa o ZFŚS w art. 2 pkt 1 stanowi, że pod pojęciem działalności socjalnej należy rozumieć usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.

Szerszy jest też zakres osób, które mogą korzystać z dopłat z ZFŚS. Świadczenie urlopowe przysługuje bowiem tylko pracownikom, natomiast do osób uprawnionych do korzystania z ZFŚS należą: pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści - byli pracownicy i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca w regulaminie zakładowym przyzna takie prawo.

Kolejnym istotnym argumentem przemawiającym za tym, że pracodawca nie będzie musiał kontynuować wypłat świadczeń urlopowych jest fakt, że świadczenie to nie może być wypłacane u pracodawcy, u którego funkcjonuje ZFŚS, chyba że pozwalają na to przepisy odrębne. Z taką sytuacją mamy do czynienia przykładowo u nauczycieli, którym art. 53 ust. 1a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r. poz. 986 ze zm.) gwarantuje prawo do świadczenia urlopowego wypłacanego z odpisu na ZFŚS.

Należy również zauważyć, że ustawa o ZFŚS przewiduje w art. 7 odpowiednie regulacje w przypadku przejęcia części lub całości zakładu pracy, w którym tworzony jest ZFŚS, nie zawiera jednak podobnych przepisów w odniesieniu do przypadku przejęcia zakładu pracy, który wypłaca świadczenia urlopowe.

Biorąc pod uwagę powyższe wyjaśnienia można przyjąć, że pracodawca przejmujący nie będzie musiał wypłacać przejętym pracownikom świadczeń urlopowych, natomiast od dnia przejęcia nabędą oni prawo do dopłat z funkcjonującego u niego ZFŚS na takich samych zasadach co "stara" załoga. Przejętych pracowników pracodawca będzie musiał uwzględnić w przeciętnej liczbie zatrudnionych branej pod uwagę przy naliczaniu odpisu na ZFŚS i to już w roku bieżącym.

Przyjęcie odmiennej interpretacji problemu przedstawionego w pytaniu, tj. uznanie, iż w przedstawionej sytuacji przejętym pracownikom nadal powinno być wypłacane świadczenie urlopowe, skutkowałoby wypłatą tego świadczenia niezgodnie z ustawą o ZFŚS, z której przepisów wynika, że w jednej firmie nie może być wypłacane świadczenie urlopowe i tworzony ZFŚS.

Dla bezpieczeństwa pracodawca przejmujący mógłby jednak rozważyć wypłacanie pracownikom z przyjętego zakładu (przez okres roku od przejęcia) dofinansowania do wczasów ze środków ZFŚS w kwocie wyższej niż świadczenie urlopowe, o ile nie będzie to prowadziło do dyskryminacji dotychczasowych pracowników w zakresie przyznawania dopłat urlopowych z ZFŚS.