Działalność socjalna w firmie - Dodatek nr 6 do Ubezpieczeń i Prawa Pracy nr 6 (264) z dnia 10.03.2010

Metody ustalania stanu zatrudnienia dla celów obliczenia odpisu

Fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Sposób obliczania przeciętnej liczby zatrudnionych określono przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (Dz. U. nr 43, poz. 349), dalej rozporządzenia. Podstawę naliczania odpisu na Fundusz stanowi przeciętna planowana w danym roku kalendarzowym liczba osób zatrudnionych u danego pracodawcy, skorygowana w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby osób zatrudnionych, obejmująca pracowników zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy (po przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy). Podstawę naliczenia odpisu w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i innych spółdzielniach zajmujących się produkcją rolną stanowi liczba członków spółdzielni według stanu na dzień naliczenia Funduszu, skorygowana zgodnie ze stanem w dniu 31 grudnia danego roku do faktycznej liczby członków zarejestrowanych w spółdzielni.

Obliczając przeciętną liczbę zatrudnionych w danym roku kalendarzowym należy zsumować przeciętne liczby zatrudnionych w poszczególnych miesiącach, a otrzymaną sumę podzielić przez 12.

Zwracam uwagę! Przepisy rozporządzenia nie wskazują jak obliczać przeciętną liczbę zatrudnionych w poszczególnych miesiącach. W praktyce stosuje się jedną z metod statystycznych, o których jest mowa w załączniku do objaśnień do sprawozdawczości z zatrudnienia i wynagrodzeń (Z-03 sprawozdanie o zatrudnieniu i wynagrodzeniach; Z-06 sprawozdanie o pracujących, wynagrodzeniach i czasie pracy). Załącznik jest dostępny na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego (www.stat.gov.pl).
 

Wspomniane wyżej metody statystyczne, za pomocą których można obliczyć średnie zatrudnienie w miesiącu, to metody: średniej arytmetycznej, uproszczona lub średniej chronologicznej. Wybór należy oprzeć o wielkość fluktuacji kadr. Przy stabilnym zatrudnieniu wystarczy zastosować metodę uproszczoną lub metodę średniej chronologicznej. Znaczne wahania stanu zatrudnienia w ciągu miesiąca wymagają zastosowania metody średniej arytmetycznej.

Metoda średniej arytmetycznej polega na zsumowaniu dziennych stanów zatrudnienia w miesiącu i podzieleniu uzyskanej sumy przez liczbę dni miesiąca. Metoda uproszczona z kolei na zsumowaniu dziennych stanów zatrudnienia w pierwszym i ostatnim dniu miesiąca i podzieleniu otrzymanego wyniku przez liczbę 2, a metoda średniej chronologicznej na zsumowaniu połowy stanu zatrudnienia w pierwszym i ostatnim dniu miesiąca i pełnego stanu zatrudnienia w 15 dniu miesiąca i podzieleniu otrzymanej wartości przez liczbę 2.
 

Poniżej prezentujemy omówione metody obliczania przeciętnego zatrudnienia na podstawie następującego stanu faktycznego: W przedsiębiorstwie przeprowadzane są zwolnienia grupowe. W związku z tym w miesiącu styczniu br. wielkość zatrudnienia zmieniła się dwukrotnie.

Przeciętny stan zatrudnienia według poszczególnych metod statystycznych kształtował się następująco:
 

*⁾ po przeliczeniu na pełne etaty

W zaprezentowanym przykładzie widoczne są znaczące różnice w średnim stanie zatrudnienia w zależności od wybranej metody statystycznej. W tym przypadku najwłaściwsza wydaje się metoda średniej arytmetycznej.
 

Trzej pracownicy zakładu są długotrwale niezdolni do pracy, przy czym dwóch pierwszych otrzymuje zasiłek chorobowy, a trzeciemu - po wyczerpaniu okresu zasiłkowego - przyznano świadczenie rehabilitacyjne. Wszystkie wymienione osoby należy wliczyć do przeciętnej liczby pracowników dla celów odpisu na Fundusz.

Osoba pobierająca świadczenie rehabilitacyjne, z którą nie rozwiązano umowy o pracę, niezależnie od długości okresu na jaki przyznano jej świadczenie, jest pełnoprawnym pracownikiem i należy ją uwzględnić w stanie zatrudnienia.
 

Pracodawca zatrudnia 27 pracowników, w tym 8 młodocianych na podstawie umów o naukę zawodu. W liczbie zatrudnionych należy uwzględnić pracowników młodocianych. Natomiast nie są oni ujmowani przy naliczaniu odpisu podstawowego w wysokości 37,5% podstawy. Odpis na młodocianych jest dokonywany na każdego pracownika (nie na etat), w wysokości określonej ustawą.