Rezygnacja z tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych przez

Czy pracodawca zatrudniający co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, może zrezygnować z tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, a jeśli tak, to kiedy?

Od 1 stycznia 2017 r. stan zatrudnienia obligujący pracodawcę spoza sektora budżetowego do tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, dalej Funduszu podniesiono do co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Przy czym zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku, co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, tworzą Fundusz na wniosek zakładowej organizacji związkowej.

Ważne: Pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych tworzą Fundusz, bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników (nie mogą z tego zrezygnować).

U pracodawców spoza sektora budżetowego, zatrudniających wskazaną w pytaniu liczbę pracowników, objętych układem zbiorowym pracy, postanowienia w sprawie nietworzenia Funduszu zawiera się w układzie, a jeżeli nie są objęci takim aktem - w regulaminie wynagradzania. W przypadku, gdy w firmie nie działa zakładowa organizacja związkowa, postanowienia regulaminu wynagradzania w omawianej sprawie wymagają uzgodnienia z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Tak stanowi art. 4 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 800 z późn. zm.), dalej ustawy.

Termin rezygnacji z tworzenia Funduszu nie został zakreślony przez przepisy prawa, może więc to nastąpić w dowolnym czasie. Przy czym, do dnia wejścia w życie postanowienia o rezygnacji, pracodawca nie jest zwolniony z odprowadzenia odpisu za ten okres. Środki, które w wyniku powyższego zostaną przekazane na rachunek Funduszu oraz ewentualnie te, które jeszcze na nim pozostają i te, które wpłyną później (np. z tytułu spłat przez beneficjentów pożyczek mieszkaniowych), należy wykorzystać na cele socjalne. Ustawa: "(...) dopuszczająca możliwość zrezygnowania w układzie zbiorowym pracy z tworzenia Funduszu, nie dała podstaw do innego przeznaczenia środków naliczonych zgodnie z przepisami ustawy niż na cele określone w ustawie. (...)" (por. T. Elmerych, Sł.Pracow. nr 2/1996, str. 110).

W celu obliczenia wysokości odpisu na dany rok kalendarzowy (także niepełny), należy ustalić przeciętną liczbę zatrudnionych w danym roku kalendarzowym (obrachunkowym). Przy jej obliczaniu dodaje się przeciętne liczby zatrudnionych w poszczególnych miesiącach i otrzymaną sumę dzieli się przez 12 (po rezygnacji można przyjąć zerowy stan zatrudnienia lub pominąć kolejne miesiące). Powyższe wynika z § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (Dz. U. nr 43, poz. 349). Powołany przepis nakazuje stosować ten ogólny sposób obliczania przeciętnej liczby zatrudnionych również w przypadku, gdy pracodawca działał w okresie krótszym niż rok albo naliczał odpis na Fundusz na niepełny rok kalendarzowy.

Przykład

Pracodawca spoza sfery budżetowej zatrudniający w dniu 1 stycznia 2017 r. i nadal 80 osób w przeliczeniu na pełne etaty (wszystkie w warunkach "normalnych") w wyniku pogorszenia kondycji finansowej zrezygnował z tworzenia Funduszu.

W tym celu, po uzgodnieniu z pracownikiem reprezentującym interesy załogi, w połowie marca 2017 r. wprowadził do regulaminu wynagradzania stosowne postanowienie, które weszło w życie 1 kwietnia 2017 r.

Odpisy na ZFŚS podajemy w serwisie
www.wskazniki.gofin.pl

Pracodawca jest zobowiązany tytułem odpisów za br. odprowadzić 23.713,20 zł, co wynika z wyliczenia: 80 etatów x 3 m-ce : 12 m-cy = 20 etatów; 20 etatów x 1.185,66 zł = 23.713,20 zł. Przy czym co najmniej 75% tej kwoty, czyli 17.784,90 zł powinien przekazać na rachunek Funduszu do końca maja 2017 r. Pozostałą kwotę do 2 października 2017 r. (30 września 2017 r. przypada w sobotę, a zatem na podstawie art. 115 K.c. termin upływa w najbliższym dniu powszednim).