PIT od świadczeń z ZFŚS dla emerytów

Firmy tworzące ZFŚS finansują ze środków tego funduszu różnorodne świadczenia stawiane do dyspozycji bądź przekazywane pracownikom i emerytom. Same świadczenia, przyznawane w określonych okolicznościach lub z określonych okazji, zazwyczaj nie różnią się rodzajowo. Jednak ich adresaci mają różne statusy względem zakładu pracy, co decyduje o rodzaju zwolnienia podatkowego stosowanego do wartości otrzymanego świadczenia. Ponieważ limity kwotowe dla tych zwolnień ustawodawca ustalił w skali roku, mogą pojawić się wątpliwości, które z nich należy zastosować w odniesieniu do osoby przechodzącej w trakcie roku na emeryturę oraz czy wpływ na rodzaj zastosowanego zwolnienia ma to, że emeryt pracuje bądź nie.

Świadczenia z ZFŚS u pracownika

Przepisy ustawy o pdof zwalniają od podatku dochodowego wartość otrzymanych przez pracownika, w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o ZFŚS, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków ZFŚS lub funduszy związków zawodowych. Aby wskazane świadczenia korzystały ze zwolnienia, ich łączna wysokość nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty 380 zł (art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof). Nadwyżka ponad ten limit podlega opodatkowaniu. Ustawodawca zastrzegł jednocześnie, że rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi.

Emeryt z wyższym limitem

Zwolnienie od podatku dochodowego dla świadczeń otrzymywanych przez emerytów ustawodawca umieścił w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof. Na jego podstawie ze zwolnienia od podatku dochodowego korzystają świadczenia otrzymywane przez emerytów lub rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy m.in. stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł. W przeciwieństwie jednak do świadczeń pracowniczych, korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof, zwolnienie podatkowe dotyczące emerytów obejmuje wszystkie świadczenia otrzymywane przez nich bez względu na źródło ich finansowania.

Co jednak istotne, skorzystanie z obu ustawowych zwolnień w pełnej wysokości nie jest uzależnione od posiadania określonego statusu (pracownik, emeryt) przez cały rok podatkowy. Tym samym, gdy dana osoba w trakcie roku przejdzie na emeryturę, to do tego dnia ma prawo do skorzystania z pełnego limitu tzw. zwolnienia pracowniczego, a po uzyskaniu statusu emeryta do pełnego limitu tzw. zwolnienia emeryckiego.

Gdy wartość świadczeń otrzymanych przez emeryta przekroczy w roku podatkowym ustawowy limit, były pracodawca od nadwyżki jest zobowiązany pobrać 10% zryczałtowany podatek dochodowy (art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdof). Gdy jego przedmiotem nie są pieniądze, wówczas emeryt jest obowiązany wpłacić płatnikowi kwotę należnego ryczałtu przed wydaniem świadczenia (art. 41 ust. 7 pkt 2 ustawy o pdof).

Trzeba jednak zaznaczyć, że gdy omawiane świadczenia emeryt uzyska od podmiotu innego niż wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof (np. samorządu zawodowego), świadczenia te będą opodatkowane według skali podatkowej jako przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o pdof. To oznacza, że podmiot ich dokonujący nie będzie zobowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy - sporządzi on jedynie po zakończeniu roku podatkowego w ustawowym terminie i przekaże podatnikowi oraz właściwemu dla podatnika urzędowi skarbowemu roczną informację PIT-8C (art. 42a ustawy o pdof).

Świadczenia z ZFŚS u emeryta-etatowca

Przedstawione tzw. zwolnienie emeryckie nie ma jednak zastosowania do tych osób, które po przejściu na emeryturę ponownie zatrudniły się w "swoim" zakładzie pracy. Takie osoby mają w nim status pracowników i w konsekwencji świadczenia z ZFŚS otrzymują jako pracownicy, a nie emeryci.

Świadczenie uzyskane ze środków ZFŚS przez emeryta po ponownym zatrudnieniu w zakładzie, z którego odszedł na emeryturę, może korzystać wyłącznie ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof. To oznacza, że jest ono limitowane w skali roku kwotą 380 zł.

Co równie ważne, bez względu na status osoby otrzymującej świadczenie z ZFŚS (tj. pracownik, emeryt pracujący czy też emeryt - były pracownik) nie stanowi ono podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Przykład

W czerwcu 2017 r. pracownik uzyskał z ZFŚS dofinansowanie do karnetu sportowego w kwocie 90 zł. Było to pierwsze świadczenie otrzymane przez niego w roku podatkowym, stąd cała jego kwota korzystała ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof.

W dniu 10 lipca 2017 r. pracownik ten przeszedł na emeryturę.

I przypadek - Załóżmy, że były pracownik do końca 2017 r. nie zatrudni się ponownie w swoim zakładzie pracy i już jako emeryt 28 lipca br. od byłego zakładu pracy otrzyma z ZFŚS dofinansowanie do wczasów pod gruszą w kwocie 1.100 zł. Otrzymana kwota będzie w całości zwolniona od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof.

II przypadek - Ten sam pracownik, już jako emeryt, 7 sierpnia 2017 r. ponownie zatrudni się w swoim zakładzie pracy i dopiero w tym miesiącu otrzyma z ZFŚS dofinansowanie do wczasów pod gruszą w kwocie 1.100 zł. Świadczenie to do kwoty 290 zł, tj. 380 zł - 90 zł (świadczenie otrzymane w czerwcu) korzystać będzie ze zwolnienia od podatku, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof. Natomiast kwotę 810 zł (tj. 1.100 zł - 290 zł) pracodawca doliczy do pozostałych przychodów ze stosunku pracy osiągniętych przez pracownika w sierpniu 2017 r. i wraz z nimi opodatkuje.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.)